بلاکچین چیست ؟
بلاکچین و مفاهیم آن
اگر اخبار مربوط به بانکداری،سرمایه‌گذری یا رمز ارزها را در طول 10سال گذشته دنبال کرده باشید،مطمئنا نام بلاکچین به گوشتان خورده است.
ممکن است به نظرتان بلاکچین پیچیده به نظر برسد، اما مفهوم آن بسیار ساده است. بلاکچین نوعی پایگاه اطلاعاتی است. برای درک بهتر این موضوع، بهتر است اول بفهمیم که پایگاه اطلاعاتی در واقع چیست.
پایگاه اطلاعاتی:
مجموعه‌ای از اطلاعات است که به صورت الکترونیکی بر روی یک سیستم کامپیوتری ذخیره شده است. اطلاعات یا داده‌ها در پایگاه‌های اطلاعاتی (دیتابیس) به صورت جدول شکل می گیرند. این امر باعث میشود، جستجو و فیلتر اطلاعات خاص بسیار ساده‌تر شود.
چه تفاوتی بین نرم افزارهای تحلیل اطلاعات و سوابق(spreadsheet) مانند آفیس و بلاکچین وجود دارد؟
نرم‌افزارهای تحلیل اطلاعات مانند آفیس برای یک فرد یا یک گروه کوچک به منظور دسترسی به اطلاعات محدود طراحی شده است؛ در مقابل آن یک پایگاه داده به نحوی طراحی میشود که اطلاعات بیشتری را در خود جای دهد و بدون هیچ محدودیتی، توسط هر تعداد کاربر ، همزمان قابل دسترسی ، فیلتر و ویرایش باشد.
پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگ با قراردادن اطلاعات در سرورهایی که با کامپیوترهای قدرتمند پشتیبانی میشوند، این کار را ممکن میسازند.
این سرورها ممکن است از صد‌‌‌ها یا هزاران کامپیوتر ساخته شوند تا قدرت محاسباتی و ظرفیت لازم برای دسترسی همزمان کاربران به پایگاه داده را فراهم کنند.
هر چند که پایگاه های داده و نرم افزارهای تحلیل اطلاعات، قابل دسترسی توسط افراد زیادی هستند اما اغلب به یک شرکت تجارتی تعلق دارند و توسط یک شخص مدیریت میشود که کنترل کاملی بر نحوه کار و اطلاعات موجود در آن دارد.
تفاوت بلاک چین با پایگاه اطلاعاتی چیست؟
1. ساختار ذخیره سازی:
یکی از تفاوت‌های کلیدی بین پایگاه اطلاعاتی معمولی و بلاکچین، در نحوه ساختاربندی داده‌ها است. بلاکچین اطلاعات را به صورت گروهی(بلاک) جمع‌آوری میکند و مجموعه‌ای از اطلاعات را در خود جای میدهد.
بلاک‌ها ظرفیت ذخیره‌سازی مشخصی دارند و وقتی که ظرفیتشان تکمیل شود به بلاک قبلی متصل(زنجیر) میشوند به همین دلیل است که به آن بلاکچین می گویند.
ساختار اطلاعاتی پایگاه داده‌ها در قالب جدول است، در صورتی که بلاکچین(زنجیره بلاکی) مانند نامش، اطلاعات را به صورت قطعه‌ای(بلاکی) که به یکدیگر متصل شده‌اند، شکل میدهد.
به این معنی است که همه بلاکچین‌ها یک پایگاه اطلاعاتی هستند ، اما همه پایگاه‌های‌اطلاعاتی بلاکچین نیستند.
همچنین این سیستم یک جدول زمانی غیرقابل تغییر را در زمان دسته بندی اطلاعات در یک سیستم غیرمتمرکز، ایجاد میکند.
وقتی یک بلاک تکمیل می شود، سیستم یک برچسب زمانی(Timestamp) به آن اختصاص و به عنوان بخشی از جدول زمانی ثبت می کند. در زمان اضافه شدن هر بلاک به زنجیره، یک برچسب زمانی به آن بلاک اختصاص می یابد.
2. تمرکز زدایی:
تصور کنید یک کمپانی صاحب یک سرور که از 10،000 کامپیوتر با یک پایگاه اطلاعاتی است، که تمام اطلاعات کاربرانش را در اختیار دارد.
این کمپانی محلی را جهت استقرار و کنترل این 10،000 کامپیوتر و اطلاعات ذخیره شده در آن در نظر گرفته است.
بیت کوین نیز به صورت مشابه از هزاران کامپیوتر تشکیل شده است اما هر کامپیوتر یا مجموعه‌ای از کامپیوترها که زنجیره‌ای از بلاک‌ها را در اختیار دارند، در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف و توسط افراد یا گروهای مختلف اداره میشود.
Node یا گره در بلاکچین
به کامپیوترهایی که در شبکه بلاکچین مشارکت دارند،گره(Node) میگویند.
در این مدل، بیت کوین به صورت غیر متمرکز استفاده می شود، هرچند، بلاکچین‌های خصوصی و متمرکز(محلی که کامپیوترهای آن شبکه متعلق به یک نهاد واحد می باشد) نیز وجود دارند.
در یک بلاکچین، هر گره(Node)، از زمان شروع به کار، سوابق اطلاعاتی که بر روی بلاکچین ذخیره میشود را به طور کامل در اختیار دارد.
برای بیت‌کوین، این اطلاعات در خصوص سوابق تمامی تراکنش‌هاست. اگر یک گره با خطایی مواجه شود، میتواند از هزاران گره دیگر در شبکه بلاکچین به عنوان یک مرجع استفاده کرده و خطا را برطرف کند.
به این ترتیب هیچ گره‌ای در شبکه نمی تواند اطلاعاتش را تغییر دهد یا دستکاری کند؛ به همین دلیل سوابق تراکنشها در شبکه بیت‌کوین غیرقابل برگشت است.
اگر یک کاربر اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بیت‌کوین را تحریف کند، تمام گره‌ها از یکدیگر به عنوان مرجع استفاده خواهند کرد و به راحتی اطلاعات نادرست را مشخص خواهند کرد. این سیستم به ثبت دقیق و شفاف اتفاقات کمک میکند.
در مورد بیت کوین نیز، این اطلاعات به صورت لیست تراکنش‌هاست، همچنین بلاکچین میتواند اطلاعاتی مانند قراردادهای حقوقی، اسناد شناسایی دولتی و یا موجودی محصولات یک کمپانی را در خود جای دهد.
به منظور تغییر روند سیستم، بروز رسانی و یا ذخیره اطلاعات در شبکه‌های غیرمتمرکز، اکثر گره‌ها(کامپیوترهای مشارکت کننده در شبکه) باید این تغییرات را تایید کنند؛ این مسئله باعث میشود که تغییرات به نفع اکثریت روی دهد و کسی نتواند تغییرات مد نظر خود را به صورت یک‌جانبه انجام دهد.
3. شفافیت:
بخاطر ماهیت غیرمتمرکز بودن بلاکچین، تمام تراکنشها را میتوان با استفاده از یک گره، یا با استفاده از کاوشگران بلاکچین، به صورت زنده و شفاف مشاهده کرد.
هر گره کپی مخصوص به خود از بلاکچین را دارد که با تایید و اضافه شدن بلاک‌های جدید بروز میشود. به این صورت شما می توانید مسیر بیت‌کوین را در هرجایی ردیابی کنید.
به عنوان مثال، صرافی‌هایی که در گذشته هک شدند، بیت کوین های خود و کاربرانشان را به طور کامل از دست دادند.
اگرچه ممکن است که هویت هکر کاملا ناشناس بماند اما بیت‌کوین های استخراج شده به راحتی قابل ردیابی هستند. اگر بیت‌کوین های به سرقت رفته به جایی انتقال داده و یا خرج شوند، مکانشان معلوم خواهد شد.
آیا بلاکچین امن است؟
تکنولوژی بلاکچین امنیت سیستم را از چند طریق فراهم میکند؟
بلاک های جدید همیشه به صورت خطی و زمانی ذخیره میشوند، یعنی همیشه به انتهای بلاکچین اضافه میشوند.
اگر بلاکچین بیت‌کوین را مشاهده کنید، میبینید که هر بلاک، موقعیتی روی زنجیره دارد که ارتفاع(Height) نامیده میشود. از نوامبر 2020 ، تاکنون ارتفاع بلاک به 656،197 بلاک رسیده است.
پس از اضافه شدن یک بلاک به انتهای بلاکچین، تغییر دادن محتوای آن بلاک بسیار سخت خواهد بود مگر اینکه اکثریت برای تغییر آن به توافق برسند.
کاربرد هش ریت در بلاکچین
به این دلیل که هر بلاک دارای هش(Hash) مخصوص به خود است، به همراه هش بلاک قبل از آن و همچنین برچسب زمانی می باشد.
کدهای هش توسط یک تابع ریاضی ایجاد میشوند که اطلاعت دیجیتالی را به رشته‌ای از اعداد و حروف تبدیل می کند. اگر این اطلاعات به هر روشی تغییر کند، کد هش آن نیز تغییر میکند.
مثلا یک هکر نمیتواند با تغییر اطلاعات بلاکچین، از بقیه بیت کوین سرقت کند، زیرا دیگر نسخه تغییر داده شده با نسخه‌های موجود در شبکه بلاکچین مطابقت نخواهد داشت و نسخه هکر به علت عدم تطابق و مشروعیت از زنجیره کنار گذاشته خواهد شد.
موفقیت در چنین هکی مستلزم این است که هکر به طور همزمان 51 درصد از نسخه های موجود در بلاکچین را کنترل و تغییر دهد، تا نسخه جدید ،به نسخه اکثریت و مورد توافق در بلاکچین تبدیل شود.
چنین عملیاتی به صرف مقدار زیادی پول و منابع نیز احتیاج دارد، زیرا بلاک‌ها اکنون برچسب زمانی و هش متفاوتی دارند که باید تغییر داده شوند.
با توجه به سایز شبکه بیت کوین و سرعت رشد آن، هزینه انجام دادن چنین کاری نه تنها بسیار گران خواهد بود بلکه احتمالا بی نتیجه نیز خواهد بود.
زیرا اعضای شبکه شاهد چنین تغییرات شدیدی خواهند بود و نسخه تحریف نشده را جایگزین خواهند کرد. این مسئله باعث میشود که عملیات تحریف بلاکچین ، عملیاتی بیهوده تلقی شود. شبکه بیت‌کوین طوری طراحی شده که مشارکت توجیه اقتصادی بیشتری نسبت به برنامه ریزی برای حمله را دارد.
نتیجه گیری:
- بلاکچین دفتر اینترنتی نگهداری حساب و سابقه است.
- بلاکچین یک بانک اطلاعاتی ویژه است.
- تفاوت بلاکچین با بانک‌های اطلاعاتی دیگر در نحوه ذخیره سازی اطلاعات است،اطلاعات در بلاکچین به صورت بلاک ذخیره و سپس مانند زنجیر به هم متصل میشوند.
- اطلاعات جدید در بلاک‌های جدید ذخیره میشوند، به محض اینکه بلاک مربوطه با اطلاعات جدید پر شد ، به بلاک قبلی متصل(زنجیر) میشود. این امر باعث میشود که اطلاعات به ترتیب تاریخ به یکدیگر متصل شوند.
- بلاکچین قابلیت ذخیره انواع مختلف اطلاعات را دارد، اما تاکنون بیشتر به عنوان دفتر ثبت تراکنشها از آن استفاده شده است.
- بلاکچین در خصوص بیت کوین،به صورت غیر متمرکز استفاده میشود تا هیچ فرد یا گروهی بر روی آن تسلط نداشته باشد؛ بلاکچین بیت کوین را ،تمام کاربران به صورت مشترک و شفاف کنترل میکنند.
- اطلاعات در بلاکچین‌های غیرمتمرکز به صورت غیرقابل برگشت هستند، که باعث میشود اطلاعات وارد شده غیرقابل تغییر شوند. مثلا در خصوص بیت‌کوین،تمام اطلاعات به صورت دائمی ثبت و قابل مشاهده توسط تمام کاربران است.
