مزایا و معایب بلاکچین
در مقاله بلاک چین چیست با ساختار ،ماهیت و مفهوم بلاکچین آشنا شدیم، همچنین از برخی از ویژگی مانند تمرکز زدایی،امنیت و شفافیت نیز اطمینان حاصل کردیم؛ در این بخش نیز به مزایا و معایب بلاکچین و مقایسه آن با سایر سیستم‌ها خواهیم پرداخت.
مزایای بلاک چین
تراکنش ها در بلاکچین توسط شبکه‌ای از هزاران کامپیوتر تایید میشود، این مسئله تقریبا دخالت انسان در روند راستی آزمایی را حذف میکند که نتیجه آن کمتر شدن خطاهای انسانی و ثبت دقیق اطلاعات است.
حتی اگر یک کامپیوتر در شبکه دچار خطای محاسباتی شود، فقط یک نسخه از آن در شبکه بلاکچین لطمه میبیند؛ در صورتی این خطا گسترش پیدا میکند که 51% کامپیوترهای شبکه آن را تایید کنند؛ که بر اساس شبکه بزرگ و درحال رشد بلاکچین، احتمال گسترش خطا تقریبا محال است. زیرا شبکه پس از مقایسه کردن نسخه لطمه دیده با سایر نسخه های موجود در شبکه، نسخه مذکور را مردود و نسبت به اصلاح آن اقدام میکند.
برخی از مزیت های بلاکچین
کاهش هزینه‌ها:
معمولا افراد باید کارمزدی را به بانک جهت انجام تراکنش و مبلغی به محضر دار برای امضای یک سند ،بپردازند. بلاکچین نیاز به این افراد و همچنین هزینه های مرتبط با آنها را از بین میبرد. در زمان پرداخت هزینه توسط کارت اعتباری، کسب و کار مربوطه نیز باید کارمزد آن را به نهاد مالی مربوطه بپردازد؛ زیرا بانکها و موسسات مالی به صورت انحصاری مسئول انجام این تراکنش‌ها هستند، از طرفی بلاکچین مرکز ثابتی ندارد و کارمزد تراکنش هایش نیز نسبت به بانکها و موسسات مالی بسیار محدود است.
غیرمتمرکزی سازی با کمک بلاکچین
بستر زیرساختی بلاکچین تمامی اطلاعات و داده‌های این شبکه را در یک پایگاه داده مرکزی ذخیره و نگهداری نمی کند، در عوض این مجموعه اطلاعات و داده را در شبکه‌ای گسترده از سیستم‌های کامپیوتری توزیع شده در سراسر جهان ذخیره سازی میکند .
هر وقت که یک واحد اطلاعاتی با نام بلاک به شبکه بلاکچین اضافه میشود، تمام کامپیوتری های متصل به شبکه بلاکچین خود را نسبت به تغییرات بروزرسانی می کنند. با گسترش و ذخیره اطلاعات در شبکه بلاکچین، بجای یک پایگاه داده مرکزی، دخالت در این سیستم بسیار سخت و تقریبا غیرممکن میشود.
اگر یک نسخه از بلاکچین به دست یک هکر بیفتد، فقط آن یک نسخه لطمه میبیند که نمی تواند در عملکرد شبکه اختلالی ایجاد کند؛ زیرا کاربران شبکه به سرعت نسبت به تصحیح و رفع آن نسخه معیوب اقدام خواهند کرد.
تراکنش های کار آمد در بلاکچین
اعمال شدن تراکنشهایی که توسط یک سیستم مرکزی انجام می گیرد ممکن است چند روز طول بکشد(مخصوصا جابجایی های بین المللی).
نهادهای مالی فقط 5روز در هفته و در ساعات مشخصی فعالیت می کنند، در صورتی که بلاکچین در تمامی ساعات شبانه روز و 7 روز هفته قابل استفاده است. مدت زمان انجام تراکنش‌ها در بلاکچین حدوداً 10 دقیقه (مدتی که هر بلاک جدید به سیستم بلاکچین اضافه میشود) است .
همچنین بعد از چند ساعت امنیت آن تراکنش نیز تایید میگردد. این مسئله به خاطر اختلاف زمانی بین کشور ها ، برای افرادی که به صورت بین‌المللی تجارت میکنند بسیار اهمیت دارد.
تراکنش های شخصی در بلاک چین
بسیاری از سیستم‌های بلاکچین به عنوان یک پایگاه داده عمومی فعالیت می کنند به این معنی که هرکس که بخواهد می تواند لیست تراکنش های انجام شده در آن شبکه را مشاهده کند.
با اینکه کاربران به جزئیات تراکنش ها دسترسی دارند اما نمی‌توانند به اطلاعات شخصی فردی که تراکنش را انجام داده دسترسی پیدا کنند. بسیاری تصور میکنند که تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین به صورت ناشناس انجام میگیرد،در صورتی این تصور اشتباه است، تراکنش‌ها در این شبکه به صورت محرمانه انجام میشود.
به این معنی که هر وقت یک کاربر تراکنشی را انجام میدهد، کد اختصاصیش که به عنوان کلید عمومی(public key) شناخته میشود بجای اطلاعات خصوصی فرد، در سوابق شبکه بلاکچین ثبت میشود. برای مثال اگر فردی بخواهد از محلی که نیاز به مدارک شناسایی دارد بیت کوین بخرد، هویت شخص با آدرس بلاکچین وی مرتبط است، حتی اگر معامله به نام شخص هم باشد، باز هم هیچ گونه اطلاعات خصوصی از فرد منتشر نمیشود.
تراکنش های ایمن بر بستر بلاک چین
به محض اینکه یک تراکنش ثبت می شود، اعتبارش توسط شبکه بلاکچین سنجیده میشود .هزاران کامپیوتر متصل به شبکه به سرعت نسبت به سنجش اعتبار و جزئیات آن تراکنش اقدام می کنند. بعد از تایید توسط سیستم، تراکنش به بلوک بلاکچین اضافه میشود.
هر بلوک در بلاکچین حاوی شناسه مخصوص به خود که با نام هش(Hash) شناخته می شود و هش بلوک قبلی، است. اگر اطلاعات یک بلوک تغییر یا ویرایش داده شود، هش آن نیز تغییر میکند اما هش بلوک بعدی بدون تغییر باقی میماند.
این مسئله باعث توجه کامپیوترهای متصل به شبکه ،می شود که بر اساس آن تغییر اطلاعات به صورت محرمانه بسیار سخت و غیرممکن می شود.
شفافیت در پلتفرم بلاکچین
اکثر شبکه های بلاکچین به صورت متن‌باز(open-source) هستند. به این معنی که هر فرد میتواند کدها را مشاهده کند. این مسئله به مسئولان حسابرسی این امکان را میدهد که بتوانند به امنیت رمز ارزها مانند بیت کوین نظارت کنند.
همچنین هیچ مرجع مشخصی وجود ندارد که بتواند کدها را مدیریت، اصلاح و یا تغییر دهد.بخاطر همین ، هرکس میتواند تغییرات و یا بروزرسانی های مد نظرش را پیشنهاد دهد و اگر اکثر کاربران شبکه درستی و دقت این تغییرات را تایید کنند، آن وقت شبکه نسبت به تغییرات جدید بروزرسانی میشود.
ذخیره دارایی‌ها بر زیرساخت بلاک چین بدون نیاز به بانک
شاید اساسی ترین وجه بلاکچین قابلیت استفاده توسط افراد بدون در نظر گرفتن نژاد، جنسیت و یا فرهنگ است. بر اساس گزارش منتشر شده توسط بانک جهانی نزدیک به 2 میلیون بزرگسال در جهان هستند که از داشتن حساب بانکی محرومند و هیچ راهی نیز برای ذخیره امن پول و داراییشان ندارند.
تقریبا همه این افراد در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند که اقتصادشان در مراحل اولیه و کاملا وابسته به پول است. معمولا پولی که این افراد دریافت میکنند بسیار کم و بصورت فیزیکی است؛ سپس آنها باید این پول در جایی مانند محل زندگیشان مخفی کنند. که این مسئله باعث توجه دزدان، در معرض خطر قرار گرفتن دارایی‌ها و خشونت های غیر ضروری میشود.
این مسئله اهمیت استفاده از رمز ارزها را نشان میدهد. زیرا رمز کیف پول الکترونیکی را میتوان بر روی یک تکه کاغذ یا یک تلفن همراه ارزان ذخیره کرد، حتی در صورت لزوم میتوان آن را حفظ کرد. برای اکثر مردم این یک گزینه یک انتخاب راحت جهت حفظ دارایی‌ها نسبت به مخفی کردن در خانه است.
برای آشنایی با کیف پول های نرم افزاری و سخت افزاری کلیک کنید.
معایب بلاکچین
همانطور که بلاکچین مزایای زیاد و قابل توجهی دارد ، از طرفی معایبی نیز دارد. مسائل فنی تنها چالش فناوری بلاکچین نیست. اصلی ترین چالش در بیشتر مواقع مسائل سیاسی و قانون گذلری‌ها است.
گذشته از آن برای ادغام بلاکچین در کسب و کارهای موجود، هزاران ساعت وقت و پول صرف برنامه نویسی و طراحی برنامه ها شده است. تعدادی از چالش هایی که باعث عدم گسترش بلاکچین میشود را بررسی میکنیم.
بلاکچین و هزینه بالای فناوری ان
با اینکه کاربران با استفاده از بلاکچین میتوانند در کارمزد تراکنش ها صرفه جویی کنند اما فناوری بلاکچین رایگان نیست. برای مثال سیستم تایید تراکنش‌ها که در شبکه بلاکچین بیت کوین استفاده می شود، به مقدار زیادی توان محاسباتی نیاز دارد.
در واقعیت مقدار انرژی مصرفی میلیون‌ها کامپیوتر که در شبکه بلاکچین بیت کوین هستند نزدیک به مصرف سالیانه کشور دانمارک است. اگر در نظر بگیریم که هزینه برق مصرفی بین 0.03 تا 0.05 دلار به ازای هر کیلو وات ساعت باشد ، هزینه استخراج بیت کوین با استفاده از دستگاه های مخصوص چیزی بین 5000 تا 7000 دلار به ازای هر 1 سکه بیت کوین میشود.
اما با وجود هزینه گزاف استخراج بیت کوین، کاربران همچنان برای تایید معاملات این هزینه ها را پرداخت میکنند. به همین دلیل وقتی استخراج کننده‌ها(miners) یک بلاک به بلاکچین اضافه می کنند، پاداشی دریافت می کنند که هزینه انرژی و وقت صرف شده را پوشش میدهد. اما در خصوص شبکه های بلاکچینی که از رمز ارز استفاده نمی کنند، استخراج کنندگان باید وجهی دریافت کنند یا انگیزه ای برای تایید تراکنش ها داشته باشد.
تعدادی راه حل برای این مشکلات ارائه شده که در حال پیشرفت است . به عنوان مثال مزارع استخراج بیت کوین شروع به استفاده از انرژی خورشیدی ، گاز طبیعی و یا توربین بادی کرده‌اند.
عدم سرعت کارامد در بلاک چین
بیت کوین نمونه‌ای مناسب برای مطالعه ناکارآمدی بلاکچین است. سیستم تایید معاملات بیت کوین حدودا 10 دقیقه زمان برای اضافه کردن یک بلاک جدید به شبکه بلاکچین صرف میکند. براساس این، تخمین زده میشود که شبکه بلاکچین در هر ثانیه فقط 7 تراکنش را می تواند مدیریت کند.
با اینکه بقیه رمز ارزها مانند اتریوم عملکرد بهتری نسبت به بیت کوین از خود نشان داده اند اما هنوز دارای محدودیت هایی نیز هستند( برای مقایسه، کمپانی ویزا در هر ثانیه می تواند 24000 تراکنش را پردازش کند). البته راه حل این مشکل در طول سالها در حال بهبود و توسعه بوده است و در حال حاضر شبکه های بلاکچینی هستند که میتوانند بیشتر از 30,000 تراکنش را در ثانیه پردازش کنند.
فعالیت های غیر قانوی بر بستر بلاکچین
در حالی که ماهیت محرمانه بودن بلاکچین حریم خصوصی افراد را حفظ و از هک شدن جلوگیری میکند؛ شبکه بلاکچین اجاره معاملات غیرقانونی را نیز میدهد.
معروف ترین مثال استفاده غیرقانونی از شبکه بلاکچین، وب سایت جاده ابریشم(Silk road) بود، که در دارک وب اقدام به راه اندازی بازار خرید و فروش مواد مخدر کرده بود و از سال 2011 تا 2013 که توسط FBI شناسایی و بسته شد، فعالیت میکرد.
این وب سایت به کاربران اجازه میداد که با استفاده از مرورگر تور(Tor) بدون اینکه شناسایی شوند، معاملات غیرقانونی را با استفاده از بیت کوین انجام دهند. امروزه قوانین ایالات متحده نهادهای مالی را ملزم به فراهم کردن اطلاعات در خصوص مشتریانشان در زمان افتتاح حساب میکند.
این نهادها باید هویت مشتری را بررسی و همچنین تایید کنند که مشتری مربوطه مجرم سابقه‌دار نیست و در هیچ سازمان تروریستی فعالیت نمیکند. بسیاری معتقدند که مزایای رمز ارزها بیشتر از معایبش می باشد، مخصوصا وقتی که بیشتر مجرمان همچنان فعالیت های غیرقانونی خود را بوسیله پول های غیرقابل ردیابی انجام میدهند.
آیین نامه های مختلف کشورها برای بلاک چین
بسیاری از کاربران رمز ارزها در خصوص قوانین وضع شده توسط دولت نگرانی هایی از خود نشان داده اند. در حالی که تقریبا غیرممکن است که بتوان از رشد و پیشرفت روز افزون رمز ارزها جلوگیری کرد، از نظر تئوری دولت می تواند مالکیت و یا مشارکت در شبکه رمز ارزها را ممنوع اعلام کند.
از آنجایی که بسیاری از کمپانی های بزرگ مانند پی‌پال(Paypal) اجازه خرید و فروش و مالکیت رمز ارز ها را داده است، نگرانی کاربران در خصوص غیرقانونی شدن رمز ارز ها روز به روز در حال کاهش است.
